KMÜ Bilgisayar Teknolojileri Bölümü Öğretim Görevlisi Ayşe Eldem ve SÜ Teknoloji Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Başçiftçi tarafından tasarlanan cihaz, görme engellilere kolaylık sağlayacak.
Tamamen yerli üretim olan ve yapımı 2 yıl süren cihaz üzerindeki küçük tarayıcıyla, okunmak istenen belge, bluetooth, Wi-Fi veya USB ile bilgisayara aktarılıyor. Daha sonra karakter tanıma programı, taranan metni braille harflerine çevirerek cihaza geri gönderiyor.
Dönüştürülmüş halde gelen metin, üzerindeki "hücre" olarak ifade edilen 96 braille karakteri sayesinde okunuyor. Metinleri sesli olarak da okuyabilen taşınabilir özellikteki cihazın şarjı 2 saati buluyor.
CİHAZIN 2 FARKLI ÇALIŞMA YÖNTEMİ VAR
KMÜ Bilgisayar Teknolojileri Bölümü Öğretim Görevlisi Ayşe Eldem, sosyal sorumluluk projesi olarak düşünüp geliştirilen cihazın, görme engelli bireylerin özellikle yazılı metin okuma konusunda başka insanlara olan bağımlıklarını sonlandıracağını aktardı.
Cihazın herhangi bir belgedeki karakterlerin, hem Braille alfabesi olarak ellerle okunabilmesini hem de sesli olarak dinletilebilmesini sağladığını ifade eden Eldem, cihazın 2 farklı çalışma yöntemi olduğunu söyledi.
Eldem, “Birinci bölümde; sırayla harf, kelime, cümle ve paragraf çalışmaları yapılarak bireylere Braille alfabesinin öğretimi sağlanmaktadır. İkinci bölümde ise herhangi bir belge tarayıcı aracılığıyla taranarak USB veya Bluetooth ile bilgisayara aktarılmaktadır. Ardından resim üzerinde gerekli işlemler yapılarak resimdeki matbaa formatında bulunan karakterler elde edilmektedir. Elde edilen karakterler cihaz üzerine konumlandırılan 96 adet Braille hücresine aktarılarak görme engelli bireylerin elleriyle Braille alfabesi şeklinde okuma yapabilmesini sağlamaktadır. Eğer görme engelli birey sesli olarak dinlemek isterse Sesli butonuna basarak taranan metni sesli olarak dinleyebilmektedir” dedi.
Görme engelli bireylerin kullanmış olduğu cihazların birçoğu yurt dışından getirildiğine dikkati çeken Öğretim Görevlisi Eldem, “Her ne kadar görme engelli bireyler bu tür cihaz alımlarında KDV’den muaf edilseler de cihazlar yurt dışından geldiği için fiyatları oldukça yüksektir. Bu yüzden de görme engelli bireylerin birçoğu bu cihazlardan faydalanamamaktadır diye konuştu.
GELİŞTİRİLEN CİHAZIN SAĞLADIĞI FAYDALAR
Geliştirilen cihazın sağladığı faydaları açıklayan Başçiftçi, “Görme engelli bireylerin başka bireylere olan bağımlılıklarını sonlandıracaktır. Görme engelli bireylerin okur-yazarlık oranının artması sağlanacaktır. Görme engelli bireylerin sosyalleşmelerini sağlayacaktır. Dış ülkelere olan bağımlılığı azaltacaktır. Laptop, tablet gibi her ortamda rahatlıkla taşınıp kullanılabilecektir. Cihazın üretim maliyeti daha az olacağından patent alınıp üretime geçildiği anda satış fiyatı da piyasadaki olan cihazlara göre çok daha uygun olacaktır. Farklı dil destekleriyle daha çok sayıda görme engelli bireye ulaşılabilecektir. Geliştirdiğimiz cihaz, Tübitak 3001 ve Selçuk Üniversitesi BAP projeleriyle desteklenmiştir” ifadelerini kullandı.
“PROJEYİ BİR DOKTORA TEZİ OLARAK HAZIRLADIK”
Başçiftçi böyle bir çalışma yapma fikrinin görme engelliler için görevlendirildiği bir sınavda aklına geldiğini belirtti.
Engellilerin eşit şartlarda sınava girebilmesi için bir cihaz yapmaya karar verdiğini ifade eden Başçiftçi, "Bu düşüncemi aynı zamanda öğrencim olan Ayşe Eldem ile paylaştım. Birlikte çalışmaya başladık. Projeyi bir doktora tezi olarak hazırladık. Bunun için TÜBİTAK ve üniversitemizin Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğünden maddi destek aldık." diye konuştu.
Başçiftçi, şu anda sadece Türkçe seslendirme yapan cihazın ileride farklı dillerde de kullanılabileceğini, bunu geliştirip yurt dışına satmayı hedeflediklerini aktardı.
