Cumhurbaskani Abdullah Gül, iskolu barajini yüzde 10'dan yüzde 3'e, iskolu sayisini 28'den 20'ye düsüren, sendika üyeligi ve toplu is sözlesmesi yapma yetkisine iliskin yeni düzenlemeler içeren ''Sendikalar ve Toplu Is Sözlesmesi Kanunu''nu onayladi.
Cumhurbaskanligi Basin Merkezi'nden yapilan açiklamaya göre Gül, 6356 sayili ''Sendikalar ve Toplu Is Sözlesmesi Kanunu''nu onaylayarak yayimlanmak üzere Basbakanlik'a gönderdi.
Cumhurbaskani Gül'ün taraflarla gerçeklestirdigi görüsmelerin ardindan onayladigi kanunla, iskollari yeniden belirleniyor. Iskolu sayisi, 28'den 20'ye düsürülüyor. ''Avcilik, balikçilik, tarim ve ormancilik'', ''Gida sanayi'', ''Madencilik ve tas ocaklari'', ''Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç'', ''Dokuma, hazir giyim ve deri'', ''Agaç ve kagit'', ''Iletisim'', ''Basin-yayin ve gazetecilik'', ''Banka, finans ve sigorta'', ''Ticaret, büro, egitim ve güzel sanatlar'', ''Çimento, toprak ve cam'', ''Metal'', ''Insaat'', ''Enerji'',''Tasimacilik'', ''Gemi yapimi ve deniz tasimaciligi, ardiye ve antrepoculuk'', ''Saglik, sosyal hizmetler'', ''Konaklama ve eglence isleri'', ''Savunma ve güvenlik'' ile ''Genel isler'' olmak üzere 20 iskolu olacak.
Sendika üyeligi ve üyelikten çikmak için noter sarti kaldiriliyor.
Bir is yerinin girdigi iskolunun tespiti Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi'nca yapilacak. Bu tespite karsi 15 gün içinde dava açilabilecek. Mahkeme 2 ay içinde karar verecek, kararin temyiz edilmesi halinde Yargitay, konuyu 2 ay içinde kesin olarak karara baglayacak.
''Zimmet, irtikap, rüsvet, hirsizlik, dolandiricilik, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karistirma, edimin ifasina fesat karistirma, suçtan kaynaklanan mal varligi degerlerini aklama ve kaçakçilik'' suçlarindan birinden mahkumiyeti bulunanlar, sendika kurucusu olamayacak.
Sendika kuruculugunda, fiil ehliyete sahip olmanin yani sira fiilen çalisma sarti da aranacak.
-Sendika üyeligi-
Isçi sendikalarina üye olmak için 16 yas olan sinir, 15 yasa indirilecek. Sendikaya üye olmak serbest olacak. Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya olmamaya zorlanamayacak. Isçi veya isverenler, ayni iskolunda ve ayni zamanda birden çok sendikaya üye olamayacak. Ancak ayni iskolunda ve ayni zamanda farkli isverenlere ait is yerlerinde çalisan isçiler birden çok sendikaya üye olabilecek. Bir is yerinde yardimci islerde çalisan isçiler de is yerinin girdigi iskolunda kurulu bir sendikaya üye olabilecek.
Sendikaya üyelik, bakanlikça saglanacak elektronik basvuru sistemine, e-devlet kapisi üzerinden üyelik basvurusunda bulunulmasi ve sendika tüzügünde belirlenen yetkili organin kabulü ile e-devlet kapisi üzerinden kazanilacak. Üyelik basvurusu, sendika tarafindan 30 gün içinde reddedilmedigi takdirde, kabul edilmis sayilacak. Hakli bir neden gösterilmeden üyelik basvurusu kabul edilmeyenler, bu kararin kendilerine tebliginden itibaren 30 gün içinde yetkili mahkemede dava açabilecek. Mahkemenin karari kesin olacak. Mahkemenin davaci lehine karar vermesi halinde üyelik, ret kararinin alindigi tarihte kazanilmis sayilacak.
Üyelik aidati, kuruluslarin tüzüklerinde belirtilen usul ve esaslara göre genel kurul tarafindan belirlenecek. Aidati kesmeyen veya kesmesine ragmen 1 ay içinde ilgili isçi sendikasina ödemeyen isveren, bildirim sarti aranmaksizin aidat miktarini bankalarca isletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlü olacak.
-Sendika üyeliginin sona ermesi-
Her üye, e-devlet kapisi üzerinden çekilme bildiriminde bulunarak üyelikten ayrilabilecek. E-devlet kapisi üzerinden yapilan çekilme bildirimi, elektronik ortamda es zamanli olarak bakanliga ve sendikaya ulasacak.
Çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren 1 ay sonra geçerlilik kazanacak. Çekilenin 1 aylik süre içinde baska bir sendikaya üye olmasi halinde yeni üyelik, bu sürenin bitiminde kazanilmis sayilacak. Sendika üyeliginden çikarilma karari, genel kurulca verilecek. Çikarilma kararina karsi üye, 30 gün içinde yetkili mahkemeye itiraz edebilecek.
SGK'dan yaslilik veya malullük ayligi ya da toptan ödeme alarak isten ayrilan isçilerin sendika üyeligi sona erecek. Ancak çalismaya devam edenler ile sendika veya subelerinin yönetim, denetleme ve disiplin kurallarindaki görevleri sirasinda yaslilik veya malullük ayligi ya da toptan ödeme alanlarin üyeligi, görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam edecek.
Isçi kurulusu ve subelerinin organlarinda görev almak, üyeligi sona erdirmeyecek.
Isçi sendikasi üyesinin, 1 yili geçmemek üzere issiz kalmasi üyeligini etkilemeyecek.
Herhangi bir askeri ödev nedeniyle silah altina alinan üyenin üyelik iliskisi, bu süre içinde askida kalacak.
-Uluslararasi kuruluslara üyelik-
Kuruluslar, tüzüklerinde gösterilen amaçlarini gerçeklestirmek üzere uluslararasi isçi ve isveren kuruluslarinin kurucusu ve üyesi olabilecek, dis temsilcilik açabilecek.
Uluslararasi isçi ve isveren kuruluslari, Disisleri Bakanligi'nin görüsü alinmak suretiyle Içisleri Bakanligi'nin izniyle Türkiye'de temsilcilik açabilecek ve üst kuruluslara üye olabilecek.
KKTC'de faaliyet gösteren isçi ve isveren kuruluslari, Türkiye'de kurulu üst kuruluslara üye olabilecek.
Bir kurulusun ayni nitelikteki bir kurulusa katilmasi halinde, katilan kurulusun bütün hak, borç, yetki ve çikarlari katildigi kurulusa kendiliginden geçer.
-Isçiler arasinda ayrim yapamayacak-
Yasada, isçi kurulusu yöneticiligi ve is yeri sendika temsilciliginin güvenceleri de düzenleniyor.
Isçilerin ise alinmalari; belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, belli bir sendikadaki üyeligi sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri veya herhangi bir sendikaya üye olmalari veya olmamalari sartina bagli tutulamayacak.
Isveren, bir sendikaya üye olan isçilerle sendika üyesi olmayan isçiler veya ayri sendikalara üye olan isçiler arasinda, çalisma sartlari veya çalistirmaya son verilmesi bakimindan herhangi bir ayrim yapamayacak.
Isçiler, sendikaya üye olmalari veya olmamalari, is saatleri disinda veya isverenin izni ile is saatleri içinde isçi kuruluslarinin faaliyetlerine katilmalari veya sendikal faaliyette bulunmalarindan dolayi isten çikarilamayacak veya farkli isleme tabi tutulamayacak.
Isverenin, fesih disinda aykiri hareket etmesi halinde isçinin bir yillik ücret tutarindan az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilecek.
Sendikal nedenlerden dolayi is sözlesmesinin feshi halinde isçi, dava açma hakkina sahip olacak. Bu durumda isçinin 1 yillik ücret tutarindan az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilecek. Sendikal tazminat, isverenin ise baslatmasi veya baslatmamasi sartina bagli olmayacak.
Is sözlesmesinin sendikal nedenle feshedildigi iddiasiyla açilacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülügü isverene ait olacak. Feshin isverenin ileri sürdügü nedene dayanmadigini iddia eden isçi, feshin sendikal nedene dayandigini ispatla yükümlü olacak.
Sendikalar, siyasi partilerin ad, amblem, rumuz veya isaretlerini kullanamayacak.
Sendikalar ticaretle ugrasamayacak ancak kuruluslar genel kurul karariyla nakit mevcudunun yüzde 40'indan fazla olmamak kaydiyla sanayi ve ticaret kuruluslarina yatirimda bulunabilecek.
Kuruluslar elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensuplari arasinda dagitamayacak. Ancak sendikalarin grev ve lokavt süresince tüzüklerine göre üyelerine yapacaklari yardimlar ile kuruluslarin egitim amaçli yardimlari bu hükmün disinda olacak.
-Is yeri sendika temsilcisinin atanmasi ve görevleri-
Toplu is sözlesmesi yapmak üzere yetkisi kesinlesen sendika, is yerinde isçi sayisi 50'ye kadar ise 1, 51 ile 100 arasinda ise en çok 2, 101 ile 500 arasinda ise en çok 3, 501 ile bin arasinda ise en çok 4, bin 1 ile 2 bin arasinda ise en çok 6, 2 binden fazla ise en çok 8 olmak üzere is yerinde çalisan üyeleri arasindan is yeri sendika temsilcisi atayarak 15 gün içinde kimliklerini isverene bildirecek. Bunlardan biri bastemsilci olarak görevlendirilebilecek. Temsilcilerin görevi, sendikanin yetkisi süresince devam edecek.
Sendikalar, kamu kurum ve kuruluslari, siyasi partiler, esnaf ve küçük sanatkar kuruluslariyla kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslarindan yardim ve bagis alamayacak. Isçi kuruluslari yurtdisinda kurulu isveren ve isveren kuruluslarindan, isveren kuruluslari ise isçi ve isçi kuruluslarindan yardim ve bagis alamayacak.
Dis kaynaklardan Bakanlar Kurulu'ndan izin alinmadikça yardim ve bagis kabul edilemeyecek.
Kuruluslar, yönetim kurulu karariyla nakit mevcudunun yüzde 10'unu asmamak ve ilgili bakanliklara devretmek kaydiyla egitim, kres, saglik, kültür, sanat ve spor tesisleri kurabilecek veya yurtiçi ve yurtdisindaki dogal afet bölgelerine dogrudan veya yetkili makamlar araciligiyla konut, egitim ve saglik tesisleri kurulmasi amaciyla kamu yararina çalisan dernekler ile kamu kurum ve kuruluslarina ayni ve nakdi yardimda bulunabilecek.
Sendika ve konfederasyonlarin denetimi, denetleme kurullari tarafindan yapilacak. Mali denetimleri, yeminli mali müsavirler yapacak.