Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu’nun danismanligini yaptigi, Hilal Keskin’in yüksek lisans tezini olusturan proje KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Komisyonunca desteklendi.
12 Çesitten Olusan 27 Gida Ürünü Arastirildi
Arastirmada ülkemizde satisa sunulmus soya ve/veya misir içeren farkli islenmislik seviyelerindeki farkli markalardan 12 çesit ürün olmak üzere toplam 27 adet gida ürünü incelendi. Incelenen ürünler arasinda bisküvi, misir gevregi, kraker, misir cipsi, misir nisastasi, misir unu, cin misir, tatli misir, bebek mamasi, kek, misir patlagi ve soya unu yer aldi.
DNA izolasyonunun ardindan lektin-zein geni taramasi yapilarak incelenen gida ürünlerinden dört tanesinin soya, 18’inin ise misir içerdigi tespit edildi. Misir ve soya kökenli gida ürünlerinde kalitatif PCR analizleri ile genetigi degistirilmis ürün taramasi yapildi.
Arastirma kapsaminda pozitif kontrol olarak kullanilan genetigi degistirilmis standart materyaller (GD soya küspesi ve GD misir) TÜBITAK-MAM Biyoteknoloji Enstitüsünden temin edildi.
En Yüksek DNA Miktari Ham ve Yari Islenmis Gida Ürünlerinde
Farkli islenmislik seviyelerindeki gidalara özgü en uygun izolasyon metodunun belirlenmesinin de amaçlandigi çalismada alti farkli yöntem ve iki adet DNA kiti kullanildi
Arastirmada kullanilan degisik islenmislik seviyesindeki 12 farkli gida ürününden elde edilen DNA miktarlari incelendiginde ortalama olarak en yüksek DNA miktari sirasiyla ham ve yari islenmis gida ürünlerinden olan soya unu, soya küspesi, cin misir ve GDO’lu misirda gözlemlendi. Bu ürünleri sirasiyla kraker, misir patlagi, bisküvi, misir gevregi, kek, misir cipsi ve misir unu izledi.
Arastirma kapsaminda yapilan DNA izolasyonlari sonucunda, elde edilen DNA’larin kalite ve miktarinin gida türüne ve islenmislik düzeyine bagli olarak degisiklik gösterdigi belirlendi. Tüm veriler dikkate alindiginda ortalama DNA verimi bakimindan en düsük degeri veren ürünlerin misir nisastasi, tatli misir ve bebek mamasi oldugu belirlendi.
“Gidalarin çogunda genetigi degistirilmis ürün var”
Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu, gerçeklestirdikleri arastirma ile marketlerden satin alinan misir ve soya kökenli gidalarin GDO taramalarinin yapildigini ve bu gidalarin GDO’lu ürün içerip içermediklerinin belirlendigini söyledi.
Incelenen misir ve soya kökenli ürünlerde, yabanci genlerin varliginin kalitatif PCR analizleriyle arastirildigini belirten Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu, “Basta bebek mamasi olmak üzere ülkemizde pek çok ürün GDO kullaniminin yasak oldugu gida ürünleri kapsaminda. Ancak yapilan analizlerle, incelenen gida materyallerinin çogunun genetigi degistirilmis ürün içerdigi saptandi.” dedi.
Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu, ülkemizde satisa sunulan pek çok gida ürününün GD ürünleri veya hammaddeleri içerdigini belirterek “GDO’larin tespiti ve etiketlenmesiyle ilgili daha hassas denetimlere ihtiyaç duyulmaktadir.” seklinde konustu.
Gida ürünlerinin islenmislik seviyesinin arttikça, uygulanan fiziksel ve kimyasal islemler nedeniyle genomik DNA miktarlarinin azalip yapilarinin bozulabildigine dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Ates Sönmezoglu, islenmis gidalarin herbirine özgü farkli DNA izolasyon protokollerinin gelistirilmesi ve belirlenmesi gerektigine dikkat çekti.