Aytürk’ün seminerini Karaman Valisi Murat Koca ve esleri, Cumhuriyet Bassavcisi Mustafa Kemal Çokdinç ve esleri, Adli Yargi ve Adalet Komisyonu Baskani Suat Sonay, Rektör Prof. Dr. Sabri Gökmen ve esleri, Il Emniyet Müdürü Lütfü Sönmez ile il ve üniversite protokolünden olusan genis bir dinleyici kitlesi takip etti.
Aytürk, konusmasina protokolün tarifiyle basladi ve “Protokol sekildir, usuldür, biçimdir; protokol, küçük seylerin toplamidir.” dedi. Insanin bütün davranislarinin ya özel alan ya sosyal alan ya da kamusal alanda gerçeklestigini vurgulayan Aytürk, kamusal alandaki davranislarin resmiyet içerdigini belirterek protokolün bu resmi alanda geçerli oldugunu ifade etti. “Resmi alanda protokol; konuklarin, üstlerin ve hanimlarin yaninda baslar.” diyen Aytürk, ast-üst iliskilerinin ise kurum kültürüne, samimiyete, iste verim ve kaliteye dayandigini söyledi.
Aytürk, protokolün amacini, ‘itibari ve serefi korumak’ seklinde tanimladi ve resmi alanda yanlis davranislarla itibar kaybedilirken dogru davranislarla itibar kazanildiginin altini çizdi. Protokol kurallarinda karsiliklilik ilkesinin önemine deginen Aytürk, “Protokol kurallarinda saygida da saygisizlikta da misilleme esastir. Tevazu; sosyal hayatta üstünlük, resmi hayatta ise acizliktir.” dedi.
Aytürk, “Protokolde üstleri, konuklari ve hanimlari korumak, kollamak ve saymak esastir. Yine protokolde sag, soldan daima üstündür ve sola oturan, saga oturandan daha önemsizdir.” dedi ve protokolde üstlerin, konuklarin, hanimlarin ve bayragin saga alinmasi gerektigini bildirdi.
Aytürk, herkesin hayatinda protokolün % 34’lük bir öneme sahip oldugunu belirterek kisi degerlendirilirken protokol bilgisinden sonra % 33’lük oranla bilgi ve becerisi, % 33’lük oranla da kisiliginin önemli oldugunu kaydetti. Türkiye’de yapilan bir arastirmanin sonuçlarini katilimcilarla paylasan Aytürk, buna göre yöneticilerin, astlarin % 61 ceket dügmelemesine, % 34 hitabina, % 7 diger davranislarina baktigini açikladi.
Aytürk, protokolün uygulandigi yerleri makam, resmi toplanti, resmi tören, resmi davet ve resmi araba olarak tarif etti; makami, ‘Türk bayragi olan yerler’ seklinde açikladi. Türk bayraginin bulunmadigi odalarin ise makam degil, çalisma odasi seklinde nitelenmesi gerektigini söyledi.
Aytürk, bes kisinin unvaninin ebedi oldugunu sözlerine ekledi ve bu kisileri vali, pasa, büyükelçi, hakim ve profesör olarak açikladi. Bunlarin kadroya dayali unvanlar olmayip devlet ve seref payesi oldugunu kaydeden Aktürk, bu unvanlarin kisi emekli olunca hatta ölünce bile kullanilmaya devam edecegini bildirdi.
Aytürk, iyi protokol bilgisi olan kisilerin digerlerinin önüne geçecegini söyleyerek Anadolu’da kiz istenirken bile damat adayinin oturma kalkmasi, yeme içmesi, görgüsü gibi hususlarin diger niteliklerinden önde geldigini vurguladi. Aytürk, ayrica Türk köylüsünün dünyadaki en protokolcü millet oldugunu söyleyerek “Anadolu’da protokol, dogum ziyaretiyle baslar, ölümle biter.” dedi.
Bütün hanimlarin, köydekiler dahil, protokol bildigini sözlerine ekleyen Aytürk, “Herkes iki hanimin toplamidir; annesinin ve esinin. O yüzden kisinin annesi ya da esi ne kadar protokol biliyorsa kendisi de o kadar biliyordur.” seklinde konustu.
Aytürk, her milletin toplumsal davranislarini belirleyen dini, etnik ve kültürel temelleri oldugunu söyleyerek “Türk toplumu üç kültürün izlerini tasir. Bunlar Orta Asya Samanizmi, Islam ve Arap Müslümanligi, Tanzimat’tan itibaren de Bati Fransiz gelenegidir.” dedi.
Aytürk, dünyanin bütün dinlerinde protokol varken Islamiyette ve Protestanlikta protokol bulunmadigini söyledi ve “O yüzden insanlar camiye pijamalariyla gitmekte, kadinlarin cenaze namazinda nerede duracagi kestirilememekte ve camilerde alkis olabilmektedir.” seklinde konustu.
Nihat Aytürk’ün semineri ikinci gün de farkli protokol bilgileriyle devam edecek.