Serbest çalistigi halde, bunu SGK'ya bildirmeyen ve "emekli ayliklarindan yüzde 15 Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisi yaptirmayanlar" ortaya çikti.
Emekli olduktan sonra, serbest çalisan ama bu durumlarini Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirmeyen 400 bin kisi tespit edildi. Sosyal Güvenlik Kurumu ile Maliye Bakanligi'nin ortak operasyonu sonucu, 400 bin emeklinin serbest çalistigi halde, bunu SGK'ya bildirmedigi ve "emekli ayliklarindan yüzde 15 Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yaptirmadiklari" ortaya çikti.
Hürriyet'in haberine göre, maasinin 1/4'ünün kesildigini gören pek çok emekli yilin son günlerinde solugu SGK'da alirken henüz bu kesintilerle ilgili çok net bir bilgi alamadilar. Hemen söyleyelim SGK-Maliye'nin SGDP operasyonu devam ediyor. 400 bin rakaminin daha da artmasi bekleniyor.
EMEKLI OLAN ÇALISIRSA BILDIRMELI
SSK, Bag-Kur ve TC Emekli Sandigi'ndan emekli olduktan sonra, çalismaya devam eden birkaç milyon emekli var.
* Bunlardan, ücretli olarak çalisanlar açisindan sorun yok. Ücret ödemelerinden bordro üzerinde SGDP kesintisi yapiliyor. Onlar rahat olsunlar.
* Digerlerine gelince, onlar için durum karisik.
- Emekli olduktan sonra, vergi dairesine kayitli olarak serbest çalisanlar veya emekli olduklari halde, serbest çalismaya devam edenler (Bakkal, konfeksiyoncu, ayakkabici, gözlükçü, kitapçi, lokantaci, tamirci, doktor, avukat ve benzeri kisiler,
- Emekli olduktan sonra bir anonim sirkette yönetim kurulu üyesi olanlar ile limited sirketlerde (yüzde 1 dahi olsa) hissedar olanlar,
SGK'ya basvurup, "emekli ayliklarinin yüzde 15'ini" SGDP olarak kestirmeleri gerekiyordu. Serbest çalisiyor gözüken ve ayliklarindan yüzde 15 SGDP kesintisi yaptiran emekli sayisi sadece 13 bin 289 idi!..
Daha açik bir anlatimla, sayisi 10 milyonu asan emekliler arasinda 13.289'u "serbest çalisiyorum" diye bildirimde bulunup, emekli ayliklarindan yüzde 15 SGDP kesintisi yapilmasini talep etmisti.
NE OLDU?
Emeklilerin binde birinin serbest çalisiyor gözüktügünü fark eden SGK, Maliye Bakanligi ile isbirligi yaparak, kapsamli bir "destek primi operasyonu" baslatti.
• Ilk asamada, ayliklarindan yüzde 15 SGDP kesintisi yaptirmasi gereken, 400 bin emekli tespit edildi.
• Operasyon bütün hiziyla devam ediyor. Yakinda bu sayinin katlanarak artmasi bekleniyor.
• Tespit edilen 400 bin emekliden, 300 bini takibe alindi ve emekli ayliklarina, geriye dönük haciz uygulanarak ayliklarinin 1/4'ünün kesilmesi islemine baslandi. Tespit edilen 100 bin kisi de yakinda takibe alinacak.
SGK yönünden "zamanasimi" süresi 10 yil oldugu için örnegin 6 yil öncesinin SGK primi de talep edilebiliyor.
MILLETVEKILLERINE AYRICALIK
Emekli Milletvekillerinin, milletvekilligi görevleri devam ederken serbest çalismalari ya da bir anonim sirkette yönetim kurulu üyesi veya limited sirkette ortak olmalari durumunda, emekli ayliklarindan yüzde 15 SGDP kesintisi yapilmiyor.
Nedenine gelince; Anayasa'nin 86. maddesinde, kesinti yapilamayacagina dair "özel hüküm" var.
AYLIGI KESILEN NASIL ITIRAZ EDER?
KIRA, faiz, borsa kazanci olanlardan eger yüzde 15 SGDP kesintisi yapilmissa bunlarin SGK'ya basvurup düzeltme talep etmeleri kesintinin iadesi için yeterli olacak. Ancak bunun disinda kalan serbest çalisanlarin emekli ayligindan, yüzde 15 SGDP kesilmesi yasal bir uygulama oldugu için itiraz etmek mümkün degil. Ancak "milletvekilleri yönüyle" ya da (yönetim kurulu üyesi olmayan) anonim sirket ortaklarina uygulanmazken, limited sirket ortaklarina uygulanmasi, Anayasa Mahkemesi'nde bireysel basvuruya konu olabilir. Mevcut Anonim Sirket yönetim kurulu üyesi ya da limited sirket ortagi emeklilerin de bu görevlerinden ayrilmalari veya hisseyi devretmeleri de olayin bundan sonrasi için çözüm olabilir.
4.900 EMEKLIYE DE ORTALAMA 2 BIN TL BORÇ ÇIKARILDI
Emeklilerin çogu, intibak yasasindan dolayi ayliklarindaki artis tutarini Hürriyet'teki dizi yazimizdan ögrenirken, "ayliklarinda azalma soku" yasayan emekliler de var.Sosyal Güvenlik Kurumu Baskanligi'ndan aldigimiz bilgilere göre, su ana kadar 4.900 emekliye "fazla aylik ödendigi" ortaya çikti. Kurum yetkililerinden ögrendigimize göre, fazla ödenen aylik tutari "ortalama 2 bin lira".
Ancak bu tutar ortalama bir rakam; toplamda 500 lira fazla aylik ödenen oldugu gibi, 5 bin hatta 10 bin lira fazla aylik ödenen de var.
Son Torba Yasa'ya geçici bir madde eklenerek, Kurum'un fazla ödemelerden kaynaklanan yaklasik 9 milyon 800 bin lirayi silmesi öngörülüyordu. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu'nun buna karsi olmasi nedeniyle, "borç silme" yasa tasarisindan çikartildi.
Yakinda bu konuda yeni bir yasa ile "borç silme" operasyonu yapilmazsa, fazla ödemeler, emekli ayliklarindan "1/4 kesinti" seklinde geri alinacak.
Fazla ödemelere, (kurumun hesaplama hatasindan kaynaklanmasi) nedeniyle, faiz uygulanmamasi beklentisi var ancak faiz uygulanirsa o da sürpriz olmasin.