Sosyal güvenlik sisteminin etkinliginin artirilmasi için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) alacaklari, e-haciz yöntemiyle tahsil edilecek. Bankalarla yapilacak protokoller çerçevesinde SGK'ye ödemelerini zamaninda yapmayan borçlunun banka mevduat hesabina elektronik ortamda haciz konulabilecek.
28445 Sayili Mükerrer Resmi Gazete'de Yayimlanan 2013 Yili Programi'nin ''Sosyal Güvenlik Sisteminin etkinliginin Artirilmasi'' baslikli bölümünde, 2011 yili sonu itibariyla sosyal sigorta programlarinin kapsadigi nüfusun oraninin, kayitdisi istihdamla mücadele çalismalarinin da etkisiyle bir önceki yila göre 2,4 puan artisla yüzde 85,4'e yükseldigi belirtildi.
Sosyal sigorta sisteminin gelirlerinin giderleri karsilayamadigina ve sistemin açik vermeye devam ettigine isaret edilerek, sistemde yasanan finansman sorununun en önemli nedenlerinin geçmiste uygulanan erken emeklilik, yüksek aylik baglama oranlari, saglik harcamalarinin giderek artmasi ve bilgi teknolojilerinin etkin kullanilamamasi oldugu vurgulandi.
''65 YAS ÜZERI NÜFUSUN TOPLAM NÜFUSA ORANI, 2025'TE YÜZDE 9,9'A YÜKSELECEK''
Finansman açigini kapatmak için sisteme bütçeden yapilan transfer tutarinin GSYH'ye oraninin 2010'da yüzde 2,46 iken, 2011'de yüzde 1,28'e geriledigine dikkat çekilerek, bu düsüste prim borçlarinin yeniden yapilandirilmasinin etkili oldugu ifade edildi. Geçen yil sonu itibariyla yaklasik 2,4 milyon kisinin yapilandirmaya basvurdugu, 37,8 milyar lira tutarindaki kurum alacaginin yeniden yapilandirildigi ve yaklasik 8,2 milyar lira tahsilat gerçeklestirildigi kaydedildi.
2010'da yüzde 43,3 olan kayitdisi istihdam oraninin geçen yil azalarak yüzde 42'ye düstügü ancak söz konusu sorunun sosyal sigorta sistemi gelirlerini olumsuz yönde etkilemeye devam ettigi belirtildi. Sistemin, gelirlerinin olmasi gereken düzeyin altinda gerçeklesmesine neden olan asgari düzeyde prim yatirilmasi gibi suistimallerle de karsi karsiya kaldigi ifade edilen programda, ''2012 itibariyla yüzde 7,1 olan 65 yas üzeri nüfusun toplam nüfusa oraninin 2025'te yüzde 9,9'a yükselecegi tahmin ediliyor. Tüm bu faktörlerin yani sira dogurganlik oranlarinin azalmasi ile dogumda beklenen yasam süresinin giderek artmasinin da sistem üzerindeki mali yükü artirmasi bekleniyor'' degerlendirmesi yapildi.
''TAMAMLAYICI EMEKLILIK VE SAGLIK SIGORTASI MODELLERI GELISTIRILMELI''
Çalisan ve çalisabilir nüfusun bir bölümünün, sosyal yardim programlarindan yararlandigina isaret edilerek, yapilan çalismalar sonucunda son 4 yilda 1 milyon 201 bin kisi ile 80 bin 701 isyerinin tescilsiz oldugunun tespit edildigi vurgulandi. Kayitdisi istihdamin, prim gelirlerinde düsüklüge, kisilerin emeklilik dönemlerinde emeklilik güvencesinden yoksun kalmalarina ve ekonomide öngörülebilirligin kisitlanmasina sebep oldugu dile getirilerek, bu alanda denetim mekanizmalarinin güçlendirilmesinin önemli olduguna dikkat çekildi.
Sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirligin saglanabilmesi amaciyla aylik baglama oranlari düsürüldügü hatirlatilarak, bireylerin emeklilik döneminde de hayat standartlarinin korunabilmesi için bireysel tasarruflarin artirilmasi, tamamlayici emeklilik ve saglik sigortasi modellerinin gelistirilmesine ihtiyaç duyuldugu anlatildi.
''TAMAMLAYICI EMEKLILIK VE SAGLIK SIGORTASI MODELLERI GELISTIRILECEK''
Tüm sigorta islemlerinin otomasyonla yapilmasi konusunda SGK tarafindan baslatilan çalismalarin devam ettigi belirtilerek, sosyal güvenlik sisteminin nüfusun tümünü kapsayan, toplumun degisen ihtiyaçlarini karsilayabilen, mali sürdürülebilirlige ve etkin denetim mekanizmasina sahip, kaliteli hizmet sunan bir yapiya kavusturulmasinin temel amaç oldugu ifade edildi.
Programda, sosyal güvenlik sisteminin etkinliginin artirilmasi için 2013 yilinda alinacak tedbirler söyle siralandi:
''Sosyal sigorta sisteminde bilgi islem altyapisi güçlendirilecek, sistem etkili, erisilebilir ve sürdürülebilir hizmet sunan bir yapiya kavusturulacak.
-Sosyal sigorta sisteminin bilgi islem altyapisinda kademeli olarak tam otomasyona geçilecek ve etkili, erisilebilir ve sürdürülebilir hizmet sunan bir yapi olusturulacak.
-Kurum alacaklarinin takibi kapsaminda bankalarla protokol yapilarak, kurum alacaklarinin e-haciz ile takip ve tahsil edilmesi saglanacaktir. Bankalarla gerçeklestirilen protokoller çerçevesinde borçlunun banka mevduat hesabina elektronik ortamda haciz konulabilmesine yönelik bilgi islem altyapisi olusturulacaktir.
-Sosyal yardim ve istihdam baglantisi gelistirilerek sosyal güvenlik sisteminin finansal sürdürülebilirligi iyilestirilecek.
-SGK denetim mekanizmalari güçlendirilerek, sosyal sigorta sistemi gelirlerindeki kaçaklar asgari düzeye indirilecek. Sosyal Yardim Sisteminin Istihdam ile Baglantisinin Kurulmasi ve Etkinlestirilmesi Eylem Plani çerçevesinde yürütülen çalismalar kapsamindaki gelismeler yakindan izlenecek, sosyal yardim programlarindan yararlanan çalisabilir durumdaki kisilerin istihdam içerisindeki paylari artirilacak. Kayitdisi çalisma ve asgari düzeyde prim yatirilmasi gibi kötüye kullanimlarin önlenmesi için SGK'nin fiili denetim kapasitesini güçlendirecek çalismalar yapilacak, denetim mekanizmasinin iyilestirilmesi için kurumlar arasi veri paylasimi artirilarak, veri kontrolleri dogrultusunda elde edilecek sonuçlar denetim faaliyetlerinde kullanilacak.
-Tamamlayici emeklilik ve saglik sigortasi modelleri gelistirilecek. Sigorta sirketleri ile verilecek sigorta korumasinin kapsami ve somut olarak verilecek sigorta ürünlerinin belirlenmesi saglanacak. Sigorta/emeklilik sirketlerinin bu hizmeti vermelerine izin verilecek.''
