Kadinlarin istihdama katilimini artirmaya yönelik paket kapsaminda babaya da anneye verilen süre kadar dogum izni verilecek. Babanin iznine iliskin 2 seçenek var: Babaya anne ile ayni anda izin kullandirilacak veya annenin ardindan babanin izni baslayacak.
Kadinlarin istihdama katilimini artirmak amaciyla hazirlanan tedbir paketinden babaya da dogum izni çikti. Basbakan Erdogan'in talimatiyla Aile ve Sosyal Politikalar, Kalkinma, Maliye ve Çalisma Bakanligi'nin birlikte çalistigi paketin genel çerçevesi sekillendi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakani Fatma Sahin'in bizzat çalistigi pakette bir dizi önlem masada. Paket, son hali verildikten sonra önümüzdeki hafta Bakanlar Kurulu'na sunulacak. Pakete son halini Basbakan Erdogan verecek. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanligi, Türk-Is ve Hak-Is basta olmak üzere isçi sendikalari ile tüm taraflardan görüs aldi, yurtdisi örneklerini inceledi. Bakanligin son asamaya getirdigi çalismanin ayrintilarina ulasildi.
Dogum sonrasi 4 ay izin
Paket kapsaminda kadinlarin çocuk dogurduktan sonra da çalisma hayatinin içinde kalmasini saglamak amaciyla dogum ve süt izin süreleri yeniden düzenleniyor. Mevcut uygulamada 8 hafta dogum öncesi, 8 hafta dogum sonrasi ücretli izin veriliyor.
Bu konuda bakanliga sunulan raporlar, kadinlarin dogum öncesi 8 hafta olan izinlerini tam olarak kullanmadigini, iznin bir kismini dogum sonrasi döneme ekledigini ortaya koydu. Bu nedenle de pakette dogum öncesi 8 hafta olan izin süresinin 6 haftaya çekilmesi, dogum sonrasi 8 hafta olan izin süresinin de 4 aya çikarilmasi planlandi. Dogum sonrasi iznin 6 ay olmasi seçenegi, isçi konfederasyonlari ve Çalisma Bakanligi'nin "6 aylik süre çok uzun, kadin istihdamini olumsuz etkiler" görüsü üzerine rafa kaldirildi.
Kadin dogum sonrasi evden ya da part-time çalisabilecek
Yeni düzenlemeyle kadinin dogum sonrasi ücretsiz izin uygulamasi da revize ediliyor. Kadinin ücretsiz izin döneminde sigortasinin durmasinin önüne geçilerek, sosyal güvencesinin isleyecegi bir model tasarlaniyor. Bunun da bir parçasi olarak kadinin özellikle bazi iskollari için 'kismi çalisma', 'evden çalisma' gibi alternatif çalisma modelleri öngörülüyor. Mevzuat da buna göre güvenceli olarak düzenlenecek. Böylece kadinin dogum sonrasi evden ya da part time çalismasi mümkün olacak. Bazi ülkelerde uygulandigi gibi kadinin isyerinde geçirdigi zamanin 1 ay için öngörülen toplam süre sabit kalacak sekilde, ise erken ya da geç gelmesine izin verilmesi de gündemde. Bununla ilgili bazi ülke örnekleri incelendi. Örnegin, Hollanda'da çalisan sayisi 10'un üzerinde olan sirketlerdeki kadinlarin çalisma saatlerini dogum sonrasi degistirebilebiliyor. Ingiltere'de 6 yasindan küçük çocugu olan kadinlar esnek çalisma saatleri talep edebiliyor.
Bebek Fonu ile ailenin yükü hafifletilecek
Masada bulunan önerilerden biri de, bebek bakimi için isçi-isveren-devlet katilimiyla bir fon kurulmasi. Hak-Is hazirladigi raporla, 100-150 kadin çalisani olan isyerlerinin çocuk bakim hizmetleri sunmasi zorunlulugu yüzünden isverenlerin erkek çalisan istihdam etmeye yöneldigini ortaya koydu. Hak-Is, bunun yerine, çocuk bakim hizmeti saglayan isyerlerine tesvik verilmesi ve çocuklu ailelere bakim yardimi önerdi. Issizlik Sigortasi kapsaminda, çocuk bakim hizmetleri saglanmasi amaciyla fon olusturulmasi üzerinde duruldu. Fonun isçi, isveren ve devlet olmak üzere 3 ayakli prim sistemiyle olusturulacak. Dogum yapan kadinin kres veya bakici ücretinin, Bebek Fonu'ndan karsilanmasi öngörülüyor.
50 bin nüfuslu belediye kres kuracak
Çalisan annelerin en büyük sorunu olan kres ve bakimevleriyle ilgili de önemli düzenlemeler öngörülüyor. Nüfusu 50 binin üzerinde olan belediyelere kres açma zorunlulugu getirilmesi planlaniyor. Isçi-isveren ve belediye üçgeninde finansman saglamak üzere bir yapi kurulacak. Böylece ucuz ve çok sayida kres kurulmasi saglanacak. Pakette yasli bakim ve çocuk bakim hizmetlerinin yürütülmesi için de özel istihdam bürolariyla ilgili tedbir de yer aliyor. Bu alanda çalisanlarin sigortali çalismalari için gerekli desteklerin saglanmasi yönünde yasal altyapi kurulacak. Çocuk bakim isi, birçok kadin için cazip hale getirilecek.
4 aya kadar izin gündemde
Türkiye'de çalisan babalarin dogum sonrasinda 3 gün ücretli izni var. Erkek memurlarda bu süre 10 gün. Izin süresinin erkek isçi için memur düzeyine çekilmesi öngörülüyor. Yeni düzenlemede kadina dogum sonrasi verilen izin (Basbakan onaylarsa 4 aya kadar) babaya da izin verilecek. Bu durumun, isveren açisindan kadin isçi çalistirmanin dezavantajini da ortadan kaldiracagi belirtiliyor. Babanin bu izni nasil kullanacagina iliskin iki seçenek tartisiliyor. Biri, babanin da anneyle ayni anda iznini kullanmasi, digeri annenin izninin bitmesiyle babanin izninin baslamasi. Kadin çalisan açisindan hangisinin daha uygun olacagi degerlendirilerek, nihai karar verilecek. Burada, babaya saglanan iznin anneye transfer edilememesi kosulu var. Babaya verilen iznin, anneye transferi halinde kadinin, çalisma hayatinin disinda kalacagi belirtiliyor. Ayrica 'Ebeveyn Izni' kavrami benimsendi. 'Ebeveyn Izni' düzenlemesi, dogum izin sürelerinin, babalari da içerecek sekilde uygulanmasini, iznin ücretli olmasi ve ücreti SGK'nin karsilamasini içeriyor.
AVRUPA ÜLKELERINDE UYGULAMA NASIL?
ISVEÇ
Dogum izni konusunda dünyanin en sansli erkekleri Isveç'te. Onlar, 2 ayi ücretli, 13 ay izin hakkina sahip. 1974'te erkeklere dogum izni hakki taniyan ilk ülke olarak tarihe geçen Isveç'te erkeklerin yüzde 85'i bu hakki kullaniyor. Ana okulu masraflarini devlet karsiliyor. Ayrica ailelere çalisamadiklari sürede aylik 3.330 dolar maas baglaniyor.
INGILTERE
Ingiltere'de yeni babalarin, eslerinin dogumu sonrasinda 2 hafta ücretli izin hakki var. Annelerin is hayatina erken dönüs karari almasi ve dogum izinlerini babaya transfer etmesi halinde ise erkekler 26 hafta daha ücretli izin kullanabiliyor. Ebeveynlere haftada ortalama 135.45 sterlin ya da aylik gelirlerinin yüzde 80'i kadar maas ödeniyor.
NORVEÇ
Ebeveynlerin toplam ücretli dogum izni süresi 56 hafta. Babalar dogumdan hemen önce ya da sonra 2 hafta ücretsiz izin yapabiliyor. Babaya taninan ücretli dogum izni süresi 12 hafta. Kullanmadiklari takdirde bu haklari yaniyor. Annelerin ücretli dogum izninin ardindan 1 yil da ücretsiz izin hakki var.
ALMANYA
Ebeveynlere taninan ücretli dogum izni süresi 14 hafta. Anne adaylari, bu sürenin 6 haftasini dogum öncesinde kullanabilme hakkinda sahip. Almanya'da devlet, ebeveynlere yaklasik 1.800 euro maas bagliyor. Ücretsiz izin süresi ise hem anne, hem baba için çocuk 3 yasina basincaya kadar uzatilabiliyor.
FRANSA
AVRUPA'NIN bir diger ülkesi Fransa'da 16 hafta olan ücretli dogum izni süresi, 3'üncü çocukla birlikte 26 haftaya kadar çikabiliyor. Ücretsiz izin söz konusu oldugunda anne ve babaya bu izni nasil kullanacaklarina iliskin seçenek sunuluyor. Ebeveynler aralarinda anlasarak 104 haftaya kadar izin yapabiliyor.
Haberler