Mehmet Tahir Bey’in Piri Reis Hakkındaki Tespiti

Mehmet Tahir Bey, 1861-1925 yılları arasında yaşamış, bibliyografya alanında yaptığı çalışmalarıyla ünlü bir yazardır. Bursa’da doğmuştur. Melami tarikatına bağlı bir tasavvuf şeyhi olarak da bilinmektedir. Tahir Bey aynı zamanda Jön Türk hareketi içerisinde yer almıştır. Yani o bir İttihatçıdır. Meşrutiyetin sancılı dönemlerinde bir taraftan siyasetle uğraşırken bir taraftan da Osmanlı yazar ve şairlerinin hayatlarını derlemiştir. 1908 yılında İttihatçıların baskısıyla II. Meşrutiyet ilan edilince yeniden açılan Meclise mebus seçilmiştir. 1914’te siyasetten ayrılarak inzivaya çekilmiştir. Kendini araştırma yapmaya adamıştır. Pek çok eseri vardır. Osmanlı Müellifleri adlı eseri de bunlardan biridir. O, bu eserle kendinden sonra bibliyografya alanında çalışan araştırmacılara ışık olmuştur.
Bu eserinde Piri Reis hakkında düştüğü küçük bir not, Piri Reis’in Karamanlı olduğunun ispatıdır. Tahir Bey Osmanlı Müellifleri adlı eserinde bu konuyla ilgili olarak şunları yazmaktadır:
“Coğrafyaya dair Osmanlı eserlerinin en mühimlerinden birisi de Piri Reis’in “Eşkâl-i Cezâir-i Bahr-ı Sefîd” adındaki kıymetli eseridir ki Nuruosmaniye Kütübhanesinde bulunan nüshasına insan bakmakla doyamaz.
Piri Reis “Ahmed İbn-i Ali el-Hac Mehmed el-Karamanî Lârendevî” dir. Kanunî Sultan Süleyman devrinde şöhret kazanan Osmanlı kaptanlarından olup meşhur Kemal Reis’in kardeşinin oğludur. Kanunî’nin emrine uyarak 933 (1526) de atlas ile beraber (Kitab-ı Bahriyye) ismi ile te’lif ettiği denizcilik coğrafyasının birinci kısmında, Akdeniz ile Adalar Denizi’nin bütün sahillerinin ve adalarının bütün liman ve iskeleleri ve ikinci kısmında Adriyatik Denizi ile Akdeniz’in tabiat şartları ve hava durumu gayet müdekkikane bir surette tasvir olunmuştur. Gemiciliğe taallûk eden bazı manzumeleri de vardır. Bu kıymetli eserin İstanbul’da Nuruosmaniye ve Köprülü Kütüphanelerinde mevcut olan nüshası sahibinin bu sahadaki ma’lûmatına şahid olup o devirde Osmanlıların gemicilik ve coğrafyadaki mükemmel bilgileri ve üstün dikkatlerinin derecesini gösteriyor…”
Kaynak: Bursalı Mehmet Tahir Bey, Osmanlı Müellifleri, (Hazırlayan: İsmail Özen), Meral Yayınevi, İstanbul, 1975, Cilt.3,Yedinci Fasıl Coğrafyacılar Faslı, s.311.

 

YORUM EKLE

banner284