Altunsoy: Çölyak Hastaligi Genetik Bir Hastaliktir

9 Mayis Dünya Çölyak günü nedeniyle Halk Sagligi Müdürü Ali Riza Altunsoy bir açiklama yaparak çölyak hastaliginin genetik bir hastalik oldugunu belirtti.

Altunsoy: Çölyak Hastaligi Genetik Bir Hastaliktir

Altunsoy açiklamasinda, “Çölyak hastaligi bagirsaklardaki sindirimi saglayan villus [tüysü olusumlar] denilen yapilarin bozulmasina sebep olan ve dolayisiyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bagirsakta hasarlar olusturan bir alerjik sindirim sistemi hastaligidir. Bu hasara bugday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahillarin içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadir. Çölyak hastaligi genetik bir hastaliktir. Ailevi kalitim söz konusudur. Hastalik yasaminin her hangi bir bölümünde ortaya çikabilmektedir. Bazen çölyak hastaligi, bir ameliyat, dogum sonrasi, gebelik sürecinde, viral enfeksiyon ya da siddetli duygusal stresten sonra tetiklenebildigi gibi direkt çölyak hastaligi tablosuyla da ortaya çikabilir. Çölyak hastaligi literatürde; çocukluk, ergenlik, orta yas ve yaslilikta ortaya çiktigi görülmüstür. Çölyak hastaligi, vücutta immunolojik cevabi tetikleyen çevresel (gluten tüketimi) ve genetik faktörlerin birlikte rol oynamasi sonucunda ortaya çikar. Çölyak hastaligin olusmasi için hem genetik yatkinlik hem de çevresel faktör olan glutenli gidalar tüketmekle kendini gösterir. Çölyak hastaligi (ÇH) yasam boyu süren tek gida alerjisidir. Günümüzde insanoglunun en sik rastlanan genetik hastaligi olarak kabul edilmektedir. Olgular asemptomatik olabildigi gibi, tani gecikmesinde ölüme kadar varabilen genis bir klinik yelpaze ile karsimiza gelebilmektedir. Çölyak hastaligi tani öncesi yüksek morbidite ve mortaliteye neden olurken, tani konulduktan sonra hastalik olmaktan çikarak bir yasam biçimi haline gelmektedir. Çölyak hastaliginin görülme sikligi yüzde 1 ile binde 3 arasinda degismekte olup, Türkiye’de 250 bin ile 750 bin arasinda çölyak hastasi tahmin edilmekte iken ancak yüzde 10’nuna tani konuldugu dikkate alindiginda 25 bin ile 75 bin arasinda tani almis hasta beklenmektedir. Toplumda tani almamis hastalar buz daginin görünmeyen kismidir. Çölyak hastaligi bazi bireylerde yillarca hiç belirti vermez veya çok hafif seyredebilir ve kisi çölyakli bir hasta oldugunu uzun süre fark etmeyebilir. Hastalik tipik belirtilerle baslayabilecegi gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir. Çölyak hastaligi olan çocuklarda özellikle karin agrisi, karinda sislik, ishal, huzursuzluk, istahsizlik, enfeksiyonlarda artis ve gelisme geriligi, kusma, kilo alamama ve boy uzamasinda yavaslama gibi tipik belirtilerle ortaya çikabilir. Ileri yaslarda hastaligin belirtileri daha genis bir yelpazeye yayilir. Yetiskinlerde görülen belirtiler: Karin bölgesinde öne dogru siskinlik, yasa göre kilo azligi, kas zayifligi, kansizlik, diskida anormallik, büyük tuvalet ihtiyacinin artmasi, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciger hastaliklari, büyüme geriligi, agiz içinde olusan aftlar, istahsizlik, gaz sikayetleri, eklem ve kemik agrilari, sinirlilik, ciltte kasintili döküntüler. Çölyak hastaligi her yasta teshis edilebilmekle birlikte teshisi zor olan hastaliklardan biridir. Çünkü belirtiler çogunlukla iliskili bir baska hastaligi da düsündürmektedir. Örnegin erken osteoporoz, kansizlik, teshis edilmemis laktoz alerjisi gibi hastaliklarla benzer belirtiler gösterdiginden karistirilabilir. Çölyak hastaliginin insan sagligi üzerinde önem tasiyan birçok degisimlere neden olmasindan dolayi dogru teshisi önemlidir. Teshis yöntemlerinden kan testleri serolojik özel testler (AGA, EMA) ile ön tani konmakta ancak kesin tani ince bagirsak biyopsisi ile konmaktadir. Çölyak hastaliginin tek tedavisi ömür boyu bugday, arpa, çavdar yulaf tahillarinda bulunan glutenden uzak siki bir diyettir.
Çölyak hastalari, bugday, arpa, çavdar, yulafli gidalar tüketmedikleri gibi ayrica marketlerde satilan hazir gidalarin içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gidalar tüketmeliler” dedi.
 

YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER

banner284