Bir avuç kömür için bir ömür verenler
Bugün 4 Aralik. Dünya Madenciler günü. Bir avuç kömür için bir ömür veren; kimi zaman grizu patlamalarinda kimi zaman su basmalarinda kimi zaman milyonlarca ton topragin altinda can veren, sakat kalan emekçilerin günü. Hani helal bir lokma için her gün yüzlerce kat yerin dibine inen; ama haram lokmadan korkmayanlarin para hirsiyla hayatlarinin baharinda kara topraga gömülen madencilerin günü bugün…
Afsin Elbistan’da milyonlarca ton topragin altinda kalan, Soma’da gaz maskeleri olmadigi için gaza bogulan; Ermenek’te sularin altinda can veren madencilerin günü.
“BENIM OGLUM YÜZME BILMEZ KI”
Çocuklarinin ölü bedenini bile alamayan aileler, “Bayramda ziyaret edebilecegimiz bir mezarimiz yok” diye isyan ederken; Soma’da küçük Esmanur, “Elbiseni katladim, telefonunu sakladim, hiçbir seyini atmadim babam gelsin canim gelsin” derken; Ermenek’te Ayse Nine, “Benim oglum yüzme bilmez ki suyun içinde ne yapti” diyerek milyonlari aglatirken; yöneticilerinin “Güzel öldüler, bu isin fitratinda var” diyebildigi de bir ülke Türkiye.
Ancak ülkeyi yönetenler ‘fitrat’ dese de meslek odalarindan müfettislere, Cumhurbaskanligindan sivil toplum kuruluslarina hazirlanan onlarca rapor ‘fitrat degil, kullarin para hirsi' diyor ölüm nedenlerine!
YASAM ODASI OLMAYAN ÜÇ ÜLKEDEN BIRI TÜRKIYE
Türkiye Istatistik Kurumu arastirmasina göre Türkiye'de is kazalari en fazla ‘maden ve tas ocakçiligi’ sektöründe yasaniyor. 2013 yili verilerine göre kazalarin yüzde 10.4’ü bu sektörde gerçeklesiyor. Olasi kazalarda madenci için hayati gereklerden birini olusturan yasam odalarinin olmadigi üç ülkeden biri Türkiye. Diger ikisi ise Pakistan ve Afganistan.
HATIRLI KISILER DEVREYE GIRIYOR
Kazalarin en büyük nedeni olarak, özellestirme, taseronlastirma, üretim hirsi gösteriliyor. Daha fazla para kazanma hirsiyla patronlar, isçileri daha düsük maliyetle daha fazla kömür çikarmaya zorluyor. Devlet denetimleri yetersiz kalirken, araya giren hatirli kisiler sayesinde kapatilmasi gereken ocaklar, açik tutuluyor. Isçi asgari ücretle madene inmeye zorlanirken, patron milyonlarca liralik is kuleleri, ticaret merkezleri, alisveris merkezleri yaparak servetine servet katiyor.
ÜRETIMDE SONDA, ÖLÜMDE BASTA
TEPAV’in yaptigi arastirmaya göre ise Türkiye, madenci ölümlerinde dünyada en üst siralarda yer aliyor. Dünyanin en büyük kömür üreticisi Çin’de 2000-2008 yillari arasinda 100 milyon ton kömür üretimi basina düsen ölüm sayisi 150 ila 411 kisi arasindayken, ABD’de sadece 1 ila 6 arasinda degisiyor. Türkiye’de ise sayi 923’e çikiyor. Bu arastirma 2010 tarihli oldugu için 2010 ve sonrasinda yasanan kazalari Afsin Elbistan’i, Soma’yi, Küre’yi, Dursunbey’i, Ermenek’i kapsamiyor.
“TÜRKIYE’NIN EN DERIN MEZARI 60 MILYON TON TOPRAGIN ALTINDALAR”
Kahramanmaras, Afsin Elbistan’daki kömür sahasinda Subat 2011’de meydana gelen göçükte 9 madenci 60 milyon ton topragin altinda kaldi. Cuma Yildirim, Mehmet Ipek, Aydogan Polat, Adnan Demir, Kemal Elmas, Muhsin Kosan, Nail Yilmaz, Nail Tatli, Tugran Gökhan’in bedenlerine ulasilamazken, aileler, “Bayramda ziyaret edebilecegimiz bir mezarimiz bile yok” diye isyan etti. .
“GÖZ GÖRE GÖRE ÖLDÜLER”
Türkiye’nin en büyük maden faciasi 13 Mayis’ta Manisa’nin Soma ilçesinde meydana geldi. Ocak yangini nedeniyle yasanan faciada 301 madenci hayatini kaybetti. Kazaya iliskin olarak üst üste yazilan raporlar Soma faciasinin göz göre göre geldigini gösterdi. Ilk hazirlanan bilirkisi raporunda isçi sagligi ve güvenligi açisindan hiçbir önlem alinmadigi, ilgili kurumlarin denetim yapmadigi, gaz ölçüm ve havalandirma defterlerinin ölçüm yapilmadan dolduruldugu, sensörlerin arizali oldugu, sicaklik uyarilarinin dikkate alinmadigi, üretim zorlamasi oldugu, elektrik planinin denetlenmedigi tespitleri yer aldi. Tüm bu ihmallerin asil sorumlusunun Soma Kömür A.S ile birlikte Türkiye Kömür Isletmeleri oldugu da vurgulandi.
35 GÜNDÜR ULASILAMADI
Soma Faciasinin külleri sogumadan 28 Ekim’de bu kez aci haber Ermenek’ten geldi. Yasanan su baskini nedeniyle 18 isçi ocakta mahsur kaldi. Yapilan arama kurtarma çalismalari sonrasi 13 isçinin cansiz bedenine ulasilirken, 5 isçiyi arama çalismalari devam ediyor.
GERIYE AYSE NINENIN AGITLARI RECEP AMCA'NIN AYAKKABILARI KALDI
Yine Ermenek için hazirlanan ilk raporlar da faciayi yaratan nedenlerin nasil görmezden gelindigini ortaya koydu. Soma’dan hiçbir ders çikarilmadigini, Türkiye’nin bilim ve teknikten uzak madencilik yapmaya devam ettigini bir kez daha gözler önüne serdi.
Ermenek’ten geriye hazin madenci yasamlari, gözü yasli ailelerin agitlari, “Oglum yüzme bilmez ki suyun içinde ne yapti” diyen Ayse Nine ile Recep Amca kaldi.
SOMA, ZONGULDAK’I GEÇTI
Türkiye’de 1941 yilindan beri yasanan en büyük maden faciasi 1992 yilinda Zonguldak’in Kozlu ilçesinde yer alan Türkiye Tas Kömürü Isletmesine bagli kömür ocaginda meydana gelmis ve 263 isçi hayatini kaybetmisti. Ancak bu yil yasanan Soma faciasi bu siralamayi degistirmis oldu.
1980 sonrasinda meydana gelen büyük kazalar ise söyle:
7 Mart 1983: Zonguldak Armutçuk'ta grizu patlamasi - 103 ölü.
10 Nisan 1983: Zonguldak Kozlu, grizu patlamasi - 10 ölü.
31 Ocak 1987: Zonguldak Kozlu'da göçük - 8 ölü.
31 Ocak 1990: Bartin, Amasra’da grizu patlamasi 5 ölü.
7 Subat 1990: Amasya Yeni Çeltik, grizu patlamasi 68 ölü.
3 Mart 1992: Zonguldak Kozlu, grizu patlamasi 263 ölü.
26 Mart 1995: Yozgat Sorgun, grizu patlamasi 37 ölü.
22 Kasim 2003: Karaman Ermenek, grizu patlamasi 10 ölü.
8 Eylül 2004: Kastamonu Küre, yangin 19 ölü.
21 Nisan 2005: Gediz, grizu patlamasi 18 ölü.
2 Haziran 2006: Balikesir Dursunbey, grizu patlamasi 17 ölü.
10 Aralik 2009: Bursa Mustafakemalpasa, grizu patlamasi 19 ölü.
17 Mayis 2010: Zonguldak grizu patlamasi 30 ölü.
10 Subat 2011: K.maras, Elbistan, sev kaymasi 11 ölü.
8 Ocak 2013: Zonguldak Kozlu, grizu patlamasi 8 ölü.
13 Mayis 2014: Manisa Soma, ocak yangini, 301 ölü
28 Ekim 2014: Karaman Ermenek, su baskini 18 ölü
Kaynak:hurriyet.com.tr