Haziran ayinda yürürlüge girecek olan Atik Elektrikli ve Elektronik Esyalarin (AEEE) Kontrolü Yönetmeligi ilebirlikte firmalar en az sattiklari ürün kadar piyasadaki eski ürünleri toplamak zorunda kalacaklar. Yönetmelik sayesinde evlerde ve is yerlerinde bulunan buzdolabi, televizyon, çamasir makinesi, cep telefonu ve bilgisayar gibi eski ve kullanilmayan elektrikli ve elektronik aletler para degeri tasiyacak. Bu sayede insanlar evlerindeki eski esyalarindan para karsiligi kurtulmus olacak, firmalar ise yönetmeligin zorunlu kildigi geri alim kotasini tamamlayarak ceza almaktan kurtulacak.

atandasin ev ve is yerlerindeki eski ürünlerin kurulacak sektörel dernekler vasitasi ile taseron firmalara toplatilacagini açiklayan ACTECON Rekabet ve Regülasyon Danismanlik firmasi ortagi Dr. Fevzi Toksoy, “Türkiye’de geçen yil 11 milyon adet cep telefonu, 2.5 milyon adet bilgisayar ve 2.5 milyon adet de buzdolabi satildi. Eski ürünlerin her biri için 60 TL ödenecegi düsünülürse, Türkiye’de ciddi bir atik ekonomisini olusacak. Bu da beraberinde rekabet hukuku ihlallerini getirebilir. Daha önce ayni amaçla akü üreticileri tarafindan kurulan AKÜDER ve üyeleri ürünlerin toplatilmasinda rekabet hukuku ihlali yaptiklari gerekçesi ile çesitli cezalara maruz kaldilar. Benzer sorunlar ÇEVKO’da da yasandi” dedi.

 Atik toplamak için platform kuruluyor

Aralarinda Arçelik, Vestel, Profilo, Beko ve Bosch’un da bulundugu beyaz esya üreticileri ile HP, Dell, Apple, Toshiba, Samsung, Sony, ve Casper gibi bilgisayar üreticisi firmalarin atik toplama amaci ile üye olduklari TÜBISAD ve BESD gibi dernekler araciligiyla platform çalismasi yaptiklarini açiklayan Dr. Fevzi Toksoy, “Kurulacak platformlar vasitasi ile piyasadaki rakiplerin bir araya gelerek ortak bir ticari faaliyet içerisine girmeleri oldukça risklidir. Bu durum Rekabet Hukuku açisindan ihlallerin olusumunu tetiklemektedir” dedi. Firmalarin Bakanligin düzenlemeleri dogrultusunda hareket ettikleri için her türlü davranislarinin mesru oldugu yanilgisina düstüklerini ifade eden Dr. Fevzi Toksoy, Çevre ve Sehircilik Bakanligi ile Rekabet Kurumu’nun koordineli çalistigini ve her iki kurumun da da olusacak risklerin bilincinde oldugunu bildirdi. Üretici firmalar tarafindan kurulacak olan derneklerin geri dönüsüm ekonomisini yürütmek için yetkilendirilecegini söyleyen Dr. Fevzi Toksoy, “AB ile paralel yürütülen bu tip atik kontrolü düzenlemeleri ile ilgili Avrupa’da da birçok yetkilendirilmis kurulusa sorusturmalar açilmis ve cezalar verilmistir. AEEE yönetmeligi çerçevesinde belirlenecek olan yetkilendirilmis kuruluslarin da rekabet hukukunun varligini unutmamalarini siddetle öneriyoruz” dedi.

 Kapi kapi dolasip bilgisayar toplayacaklar

ACTECON Firmasi Kidemli Danismani Bahadir Balki ise, yönetmelik sayesinde tüketicilerin eski ürünlerini yalnizca sahip olduklari ürünün üreticisine veya bayisine degil, ayni ürünü ürüten farkli üretici firmalara verebileceklerini belirtti. Atik elektrikli ve elektronik esyalarin toplanmasinda lisans sahibi her kurulusun, gerekirse kapi kapi dolasarak eski ürünleri satin alacaklarini söyleyen Bahadir Balki, “Üretici firmalarin bayileri de ürünlerini satarken, eski ürünlerini getiren tüketicilere bazi avantajlar saglayarak, eskilerin toplatilmasi konusunda daha pratik yaklasimda bulunacaklar. Dolayisiyla tüketiciler yakin zamanda eski esyalarinin kiymetli birer ticari meta olduguna sahit olacaklar” dedi.

Beyaz esyalarin % 65’i geri dönüsecek

Ilgili yönetmelik Çevre ve Sehircilik Bakanligi tarafindan 22 Mayis 2012’de çikarildi. Haziran 2013’te yürürlüge girecek olan ve 2013 – 2018 yillarinin planlandigi yönetmeligin 16. maddesinde, üretici firmalarin, hangi oranlarda geri dönüsüm ve geri kazanim miktarlarini karsilamasi gerektigi belirtiliyor. Buna göre agirlik bazinda olmak üzere 2013’te büyük ev esyalarinin yüzde 65’i (2018’de yüzde 75), küçük ev aletlerinin yüzde 40’i (2018’de yüzde 50), bilisim ekipmanlari ve telekomünikasyon ekipmanlarinin yüzde 50’si (2018’de yüzde 65), elektrikli ve elektronik aletlerin yüzde 40‘i (2018’de yüzde 50), oyuncaklar, eglence ve spor aletlerinin yüzde 40’inin (2018’de yüzde 50) yönetmelik çerçevesinde geri dönüsümü hedefleniyor.